Teknoloji yatırımcıları, sadece 10 dakika içinde yiyecek dağıtan start-up’lara milyarlarca dolar akıttı ve öncüsü Getir’in şimdi değeri 7,5 milyar dolar.
Ancak Getir’in kurucu ortağı Nazım Salur’a göre 2018’de hiçbir risk sermayedarı bir Türk start-up’ından gelen çağrılara cevap vermeyecekti.
“Doğru finansman orada değildi,” dedi Salur, bu da Getir’i denizaşırı ülkelerde başlatma emellerini neredeyse üç yıl ertelemesine neden oldu. “Güçlü olmak ve [yeni pazarlarda] kazanmak istedim. Bunun hem insanlara hem de paraya ihtiyacı var.”
Getir’in geçen yılki kaderindeki geri dönüş, Türkiye’nin teknoloji endüstrisindeki büyük bir değişimin parçası. Geçen yazdan bu yana, Trendyol ve Hepsiburada e-ticaret platformları ile oyun geliştiricileri Peak Games ve Dream Games dahil olmak üzere Türk teknoloji şirketleri, değerlemelerini, başlangıç başarısı için küresel bir işaret olarak görülen milyar dolar seviyesinin üzerinde gördü.
Hepsiburada’nın kurucusu Hanzade Doğan, geçen ay Nasdaq’ta gerçekleştirilen ilk halka arzın ardından şu anda değeri 4,4 milyar dolar olan “Türkiye e-ticaret pazarı bir dönüm noktasında” dedi.
Türkiye’deki e-ticaret penetrasyonunun üç yıl önce yüzde 3,5’ten bugün yüzde 10’a yükseldiği tahmin ediliyor.
Trendyol’un SoftBank ile birlikte bu hafta 1,5 milyar dolarlık fonlama turunu yöneten General Atlantic’in genel müdürü Melis Kahya Akar, “Covid bir adım değişikliği yarattı” dedi. “Türk şirketlerinin daha küresel düşünmeye başlaması için artık tüm parçalar yerine oturdu.”
Ancak yatırım telaşı, İstanbul’u Londra, Paris ve Berlin gibi diğer Avrupa teknoloji kümelerinin yanı sıra haritaya koyarken, yeni keşfedilen başarısı uzun yıllar oldu.
Orta ve doğu Avrupa için ayrılmış bir fonu olan Earlybird’ün teknoloji yatırımcısı Hendrik Brandis, “Etkinlik 10 yıl önce, ortaya çıkan bir şeylerin görüldüğü zaman başladı” dedi.
Şu anda 16.5 milyar dolar değerinde olan ve çoğunluk hissesine Alibaba’nın sahip olduğu Trendyol, 2010 yılında gıda dağıtımına genişlemeden ve dijital bir cüzdan başlatmadan önce çevrimiçi bir moda perakendecisi olarak başladı. Doğan, bazen Türkiye’nin Amazon’a cevabı olarak görülen Hepsiburada’nın 2000 yılında kurulduğunu ve büyük ölçüde kendi kendini finanse ettiğini söyledi. “Son derece sermaye verimliyiz.”
Yerel çevrimiçi perakendeciler kısmen, Amazon ve eBay gibi küresel oyuncuların ülkede ilerlemek için mücadele etmesi nedeniyle gelişebildi. PayPal, 2016 yılında, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Twitter ve Facebook gibi sosyal medya sitelerini çökerttiği bir dönemde, Türkiye ödeme lisansını kaybetti.
Kahya Akar, “Bir kısım oynaklık genel olarak yatırımcı topluluğu için o kadar çekici olmadı” dedi. “Dijitalleşme dönüşümünün biraz daha hızlı olmasını bekliyordum.”
Sonuç olarak, yerli şirketler gelişti ve sonunda uluslararası ilgiyi çekecek kadar büyüdü. Doğan, “Piyasayı olağan şüphelilere bırakmadık” dedi.
Türkiye’deki günümüz teknoloji yöneticilerinin çoğu dişlerini iki şirketten birinde kesti: 2011’de Türkiye’de başlatılan ve bir yıl sonra aniden piyasadan çekilen Alman start-up inkübatörü Rocket Internet; ve 2010 yılında kurulan ve geçen yıl Zynga tarafından 1.8 milyar dolara satın alınan mobil oyun geliştiricisi Peak Games.
Rocket and Peak mezunu ve şimdi Londra merkezli oyunların kurucularından Akın Babayiğit, “Rocket’te işe aldığımız bu çok zeki, aç, süper analitik insanların çoğu ya Trendyol’a ya da Peak’e katıldı” dedi. şirket Tripledot Studios. İki Türk şirketinin teknoloji yeteneği için “üniversiteler” gibi bir şeye dönüştüğünü söyledi.
Babayiğit, Peak’in başarısının özellikle Türkiye’nin start-up ekosistemi için “her şeyi değiştirdiğini” söyledi. Türkiye’de geliştirilen oyunlar tüm dünyada milyonlarca kişi tarafından oynanıyordu. O zamana kadar birçok Türk şirketi, uluslararası genişleme konusunda endişelenmelerine gerek kalmayacak şekilde “içeride yeterince büyük bir pazara sahip olma tuzağına düştü”. “Peak Games, insanlara küresel düşünmenin ve küresel kazanmanın mümkün olduğunu gösterdi” dedi.
2017’deki ilk anlaşmasından bu yana, San Francisco merkezli Zynga, bölgedeki birkaç “hiper gündelik” oyun geliştiricisinden biri olan Rollic Games de dahil olmak üzere Türkiye’deki operasyonları ile dört satın alma işlemine 2.3 milyar dolardan fazla yatırım yaptı.
Bu anlaşmaları yöneten Zynga yöneticisi Bernard Kim, Zynga’nın Türkiye’ye yatırım yapan herhangi bir yabancı şirketin köprübaşı olduğuna inanıyorum” dedi. Kim, ülkedeki “çok derin rekabet enerjisini” sevdiğini söyledi. “Herkes kazanmak için [App Store] listelerine bakıyor.”
Rocket, Peak ve Trendyol start-up okullarından bir başka mezun da 2019’da Dream Games’in kurucu ortağı olan Soner Aydemir. Bulmaca uygulaması Royal Match’in yapımcısı, Türkiye’nin en yeni tek boynuzlu atı oldu – 1 doların üzerinde özel bir girişim. bn – Haziran ayında.
“Para toplamak gerçekten çok kolaydı,” dedi Aydemir, büyük ölçüde ekibinin Peak’in hitleri Toy Blast ve Toon Blast’ı yaratan rekoru sayesinde. “Herkes bize yatırım yapmak istedi”
Candy Crush Saga geliştiricisi King’in eski operasyon şefi ve şimdi Dream’i destekleyen risk sermayesi şirketi Index Ventures’ın ortağı olan Stephane Kurgan, “Türkiye’de şu anda dünya standartlarında bir oyun geliştiricileri topluluğunuz var” dedi.
Ancak Aydemir’in, ürün geliştirmedeki deneyim eksikliğinden bir işi hızla büyütmek için rol modellerinin eksikliğine kadar, Türkiye’nin yeni kurulan teknoloji girişimleriyle ilgili sınırlamaları konusunda hâlâ endişeleri var. “Bu çok genç bir sektör” dedi. “Getir dışında Türkiye’de organizasyonda ölçeklenmeyi başarmış büyük bir şirket görmüyoruz.”
Diğer girişimciler, yeni bir şirket kurmanın altı ay sürebileceği anlamına gelebilecek aşırı bürokrasiden ve Trendyol’u Amazon kadar sert bir şekilde vurabilecek yeni bir dijital hizmet vergisi de dahil olmak üzere karmaşık bir vergi sisteminden şikayet ediyor.
Getir’den Salur, İstanbul’un “gerçek bir uluslararası şehir” olduğu göz önüne alındığında daha fazla teknolojik başarı elde etmemiş olmasına “şaşırdığını” söyledi.
“Büyük şirketler 10 yıl sonra kurulur” dedi. “İlk 10 yıl sizin ilkokul eğitiminizdir. 20 yıllık bir zaman dilimini göz önünde bulundurmalısınız.”
Kaynak: The Financial Times Limited 2021.
Kattığınız bilgiler için teşekkürler !